تشخیص اندو - پریو
کلاً ۵ نوع بیماری دارد:
- اندو اولیه
- پریو اولیه
- اندو اولیه پریو ثانویه
- پریو اولیه اندو ثانویه
- ترکیبی حقیقی اندو پریو
عفونت از دو طریق میتواند خود را به اپکس برساند : پالپ و PDL
اگر شروع عفونت از دندان باشد، کلمه ی اندو اولیه بکار میبریم یعنی اول اندو درگیر شده است.
اگر شروع عفونت از پریوونتشیوم باشد، کلمه ی پریو اولیه بکار میبریم یعنی اول پریو درگیر شده است.
دندان و پریودونتشوم توسط کانال های جانبی با هم در ارتباطند پس اگر عفونت از دندان شروع شود میتواند گسترش یابد و پریودونتشویم را هم درگیر کند که میگوییم اندو اولیه پریو ثانویه .
و بر عکس اگر از پریو شروع شود و بتواند گسترش یابد و اندو را هم درگیر کند که میگوییم پریو اولیه اندو ثانویه.
بطور خلاصه:
عفونت از دندان شروع شده و محدود به آن هم هست و پریودونتشیوم را درگیر نکرده: اندو اولیه
عفونت از دندان شروع شده و پریودونتشیوم را درگیر کرده: اندو اولیه پریو ثانویه
عفونت از پریودونتشیوم شروع شده و محدود به آن هم هست و دندان را درگیر نکرده: پریو اولیه
عفونت از پریودونتشیوم شروع شده و دندان را درگیر کرده: پریو اولیه اندو ثانویه
در شرح حال بیمار بدنبال کلماتِ کلیدی باشید که نشانگر یک تشخیص بخصوص است. در واقع این کلماتِ کلیدی مثل قفل و کلید برای تشخیصِ خود هستند؛ در جدول زیر برای هر بیماری، ویژگی اش آورده شده و ویژگی کلیدی آن قرمز رنگ شده است.
| اندو اولیه | پریو اولیه | اندو اولیه پریو ثانویه | پریو اولیه اندو ثانویه | ترکیبی حقیقی اندو پریو |
پالپ نکروز پاکتِ عمیق ِمنفردِ باریکِ بدونِ عرض سینوس ترکت باز شده به PDL عریض شدن فضای PDL رادیولوسنسی فضای استخوانی از اپکس به سرویکال رادیولوسنی فورکا از دست رفتن استخوان کرست ریج دورتادور اپکس سالکوس لثه سالم
| تحلیل عمودی/زاویه دار از سرویکال به اپکس ژنرالیزه فقدان پلیتِ باکال و لینگوال یا هردو پالپ زنده پاکت عمیقِ عریض تجمع پلاک و جرم افزایش عرضِ پاکت
| پلاک در مارژین لثه ای سینوس ترکت = پریودنتیت مارژینال عریض شدن PDL از اپکس تا سرویکال پاکت منفرد عریض تا اپکس تورم اگزودای چرک آبسه پریودنتال دردناک تشکیل پاکت لق شدن خونریزی و چرک حین BOP رادیولوسنسی عمیق در فورکا با گسترش تا اپکس | حلیل عمودی/زاویه دار از سرویکال به اپکس ضایعه ی پری اپیکال مجزا دندان اول ملتهب بوده پس درد داشته اما بعد نکروز شده و الان بدون درد ست پریودنتال ژنرالیزه پاکت عریض تا اپکس پالپ نکروز تحلیل نیمی از ارتفاعِ استخوانِ احاطه کننده ی ریشه تاج سالم و دست نخورده با پالپ نکروز اکسپوژر کانال های جانبی | از دست رفتن وسیع اتصالات پالپ نکروز پاکت پهن مخروطی ضایعه ی محدب تحلیل عمودی استخوان پاکت مخروطی دارای نقیصه ای که تا اپکس پروب میشود |
⚠️ نکات:
- در تمامی بیماری ها پالپ نکروز است به جز پریو اولیه
- پالپ زنده = پریو اولیه
- رادیو لوسنسی از اپکس به سرویکال = اندو اولیه
- رادیولوسنسی از سرویکال به اپکس= پریو اولیه
- پاکتِ کَمَر باریک = اندو اولیه
- پاکتِ کَمَر پهن = پریو اولیه
- چرک = اندو اولیه پریو ثانویه
- رادیولوسنسی فورکا = اندو اولیه
مثال:
- خانمی ۲۸ ساله برای معاینه ی روتین به دندانپزشکی مراجعه کرده است، در بررسی رادیوگرافی دندان ۵ پایین چپِ بیمار مشکوک بود پس تست های حیاتی گرفته شد و دندان به تمامی تست ها پاسخ نداد و یک پاکت عمیقِ باریک یافت شد اما سولکوس لثه سالم است؛ تشخیص؟
پاسخ : اندو اولیه
توضیح: پاکت عمیقِ باریک نشانگر اندو اولیه است یعنی شروع بیماری از دندان بوده پس تشخیص اندو اولیه یا اندو اولیه پریو ثانویه است. در ادامه سوال میبینیم به لثه ی سالم اشاره شده پس بافت پریودونتشیوم هنوز درگیر نشده و محدود به دندان است پس گزینه ی اندو اولیه پریو ثانویه حذف میشود و جواب اندو اولیه است.
- آقایی ۳۸ ساله با درد و تورم مراجعه کرده است و در معاینه کلینیکی چرک مشاهده شده است و دندان به تست های حیاطی پاسخ نمیدهد و یک پاکت منفرد عریض تا اپکس هم مشاهده میشود؛ تشخیص؟
پاسخ: اندو اولیه پریو ثانویه
توضیح: چرک = اندو اولیه پریو ثانویه
برچسب‌ها: Endodonthics
